Konsideroj se problemi që trajtohet sot e shumë vite të shkuar në forume të
panumërt, qofshin shkencore, kulturore, a të një natyre tjetër, në lidhje me
qytetin e Mitrovicës, përveç qasjeve emocionale, politike e sociale, që kanë të
bëjnë me trashëgiminë historike të atij teritori dhe me pasuritë e
pallogaritshme nëntokësore, (që sigurisht kanë peshë të veçantë) asnjëherë, së
paku jo seriozisht dhe shkencërisht, nuk është shqyrtuar shkaku i këmbënguljes
dhe ulërimës serbomadhe për të qëndruar e paprekshme në teritorin e Mitrovicës,
dhe përmes saj, në gjithë teritorin e Kosovës... Shkaqet, pse flejnë të dyja
Akademitë e Shkencave, në Tiranë dhe në Prishtinë, nuk jam kompetent t`i
shpjegoj, por pasojat e këtij gjumi absurd, jam në gjendje, edhe t`i ndiej edhe
t`i shpjegoj. Pse heshtin këto institucine, që janë përgjegjëse të përgjigjen,
që i kanë kompetencat dhe të gjitha potencialet për të gjetur rrugëzgjidhjet e
problemit, sigurisht se një ditë do të flasë historia, por druhem se mos bëhet
vonë...
Gjithashtu konsideroj, se Mitrovica ka qënë dhe do të mbetet synim strategjik i
politikës serbomadhe për një arsye të madhe ndër shumë arsye të vogla: Në radhë
të parë, synon t`i mbajë dhe po i mban sa më larg shqiptarët dhe një pjesë të
Bashkësisë Ndërkombëtare (sidomos SH.B.A.të), nga vija e ashtuquajtur
neuralgjike, që lidh boshtin ortodoks, Athinë-Beograd-Moskë; bosht ky, që
fatkeqësisht, kalon përmes Kosovës Lindore, dhe në radhë të dytë, duke u
,,ngujuar"në Mitrovicë, gjithnjë për qëllimin e njëjtë, përmes shantazheve
dhe krizave permanente, do të përpiqet të bind opinionin ndërkombëtar, se
serbia, edhe pse i është ,,marrë" teritori i Kosovës, është e gatshme për
kompromise në pjesët tjera të Kosovës( që ajo i quan djep dhe varr të vetin),
pa i krijuar askujt hapësirë të kapërcejë kufijt e Ibrit. Fatkeqësisht, me
përkrahjen që ka trashëguar në disa qarqe të vendimmarrjes, politika e saj
pushtuese vazhdon të japë rezultate. Pra, ka arritur të fokusojë rreth
Mitrovicës interesimin dhe vëmendjen e të gjitha instancave ndërkombëtare.
Rënia e ,,udhëheqësve" të politikës shqiptare në rrjetin e kësaj
strategjie serbosllave, padyshim që do ketë pasoja afatgjata dhe të rrezikshme,
jo vetëm për Kosovën Lindore.
***
Duke dashur të respektoj organizatorin e nderuar të këtij
takimi të përvjetshëm, ku mund të japim mendimet tona edhe ne mërgimtarët e
fatit, druaj se mund të shkel parimin bazë të fjalës dhe mendimit të lirë, poqe
se mbes brenda kornizës që ka caktuar nikoqiri. Në këto raste, kur mungon çdo
masë kompromisi, është vështirë të gjejshë balancën pa i hyrë askujt në
,,hatër"...Por kur mendoj që ky problem nuk është shpikje e këtij forumi,
vendosa të respektoj parimin, për ç`gjë mendoj se edhe tek organizatori i
takimit do të gjej një mirëkuptim.
Konkretisht, duke u përqëndruar në ,,zonat më të
nxehta", në këtë rast në ,,Kosovën Lindore", edhe në të kaluarën,
edhe sot, flitet e shkruhet për një teritor të vetëm që mbeti padrejtësisht
jashtë kufijve të Kosovës, flitet e shkruhet për një teritor të shtrirë në tri
qytete të asaj treve.
Nuk e di a është koincidencë lidhja e fatit të Mitrovicës
dhe Kosovës Lindore me lojërat e mëhershme të politikës nënshtruese shqiptare,
të asaj politike antikombëtare, që dalngadalë, herë përmes librash, herë përmes
dhunës, mëtoi të fshijë nga kujtesa dhe nga shpirti i popullit shqiptar kufijt
realë të Shqipërisë!..Druaj se,,fatet" historike po na mësojnë të harrojmë
veten, po na mësojnë të pajtohemi me realitetet e krijuara nën forcën e
armëve...
Nuk e di sa është reale dhe morale të kufizojmë problemin
tonë kombëtar në kufijt që i prenë e i vendosën me zjarr e hekur armiqtë e popullit
shqiptar. Dihet mirëfilli i ndarjes së Kosovës, (të asaj gjysmë Shqipërie) në
katër njësitë administrative të ish federatës jugosllave: Kosovë, Serbi,
Maqedoni dhe Mali i Zi. Ndarja ndodhi menjëherë pas LDB-së(Luftës së dytë
Botërore). Dhe fatkeqësisht, në këto kohë,,moderne",edhe ne shqiptarët u
,,mësuam" të flasim veç e veç, dhe të kemi qasje të ndryshme për këto
teritore të trungut të njëjtë. Askush nuk e përmend termin,,Kosova
Jugore",as anët tjera të saj, sikur ato nuk ekzistojnë, sikur Kosova është
pa krahë të tjerë. Nënkuptimi është i tmerrshëm:Kemi pranuar në mënyrë të
heshtur mbylljen e kësaj teme që kullon gjak e qelb të njëjtë si vet Kosova.
Shqiptarët dhe teritoret e tyre të pushtuara nga serbo-maqedono-malazezët, janë
dhe do të jenë Kosovë e Shqipëri aq sa është edhe Kosova Lindore. Tjetër është
raporti i forcave në këto konjuktura politike aktuale, por inteligjencës dhe
shkencës i takon të rrahë problemet parimisht dhe shkencërisht, dhe jo
konformisht. Konformizmi politik i shtresave intelektuale është rreziku më i
madh për të ardhmen e një populli.
***
Në këtë rrafsh, mendoj që duhet të ngulitim në vetëdijen
qytetare shqiptare, se problemi ynë është i pandashëm dhe vetëm si i tillë mund
të zgjidhet, dhe vetëm si i tillë mund të ketë peshë përpara faktorëve të
vendosjes...Përndryshe, nëse pranojmë këtë status minoritarësh të imponuar nga
të tjerët, atëherë duhet të pajtohemi se problemi ynë është i zgjidhur. Do
hapen shkolla, siç janë hapur, në gjuhën shqipe, do kemi ansambletë komunale pa
kompetenca, siç i kemi, dhe do presim në radhë që proceset e
,,përmirësimit" të kushteve të jetesës të realizohen sipas,, standardeve
ndërkombëtare". Dje kjo do të ndodhë kur t`i zbutet shpirti qeverive
fashiste të Beogradit, Shkupit dhe Podgoricës...Deri atëherë do na sugjerohen
durime dhe kërcënime, do kemi gjak fëmijësh në rrugët e Shkupit dhe të
Preshevës, do kemi spastrime të heshtura teritoresh shqiptare, dhe në fund do
kemi,,Bashkim Kombëtar" mes një copëze të Kosovës dhe Shqipërisë Londineze.
Fatkeqësisht, po e përsëris fjalën time, duke u sjellë një fakt historik nga
Konferenca e famshme e Bujanit, e cila vazhdon të cilësohet si bastion i
Bashkimit Kombëtar, duke harruar se në atë Konferencë, përveç përfaqësuesve
serbo-malazezë, nuk kishte asnjë përfaqësues të trojeve etnike shqiptare jashtë
Kosovës së ngushtë. Prandaj më duket se ,,spontanisht" kemi zbritur në
fushat e planprogrameve të ,,Kominternës Internacionaliste". Në këtë frymë
politike dhe në këto konture të caktuara nga iks faktorë ndërkombëtarë, u ngrit
dhe veproi edhe rugovizmi; nën këtë disiplinë të imponuar u përqëndrua gjithë
energjia kombëtare në një teritor të ngushtë, pa llogaritur pasojat (që po i
vuajmë) nëpër pjesët e mbetura nën sundimin sllav. Pra, kemi një vazhdimësi deziorientuese
të politikbërjes shqiptare kur është në pyetje Atdheu dhe Kombi. Së paku në
këto dy deceniet e fundit, i ashtuquajturi lidership shqiptar, për interesa
personale dhe grupore e shndërroi politikën kombëtare në politikë klanesh dhe
principatash mesjetare. Tashmë nuk duhet të habitemi, se pas kërkesave
antikombëtare për krijimin e kombit kosovar dhe të ,,komunitetit çam",
mund të paraqiten kërkesa për formimin e,,kombit iliridas, ,,luginas",
,,anamalas"etj.etj. Këto rrugë i shtroi dhe vazhdon t`i mbështes
politikbërja miope e klasës politike të sotme.
Në fund, kërkoj nga autoriteti që na ka ftuar në këtë
tryezë, që në takimet e ardhshme të flasim dhe të diskutojmë për çështjen
shqiptare si tërësi, të pandashme dhe të paprekshme nga asnjë faktor ndikues, i
jashtëm qoftë, apo i brendshëm...
Lebit Murtishi
Drejtues i Unionit Gjithëshqiptar,,Vëllazërimi Ynë"
Tetovë
Republika e Shqipërisë
29.06.2013