Disa ditë më parë, në njërën prej gazetave shqiptare
lexova artikullin e Zotit Pandeli Majko të titulluar, "Mos harroni
Konstandinët!'', në të cilin ai për herë të parë si individ dhe me sa di unë, i
pari përfaqësues i Partisë Socialiste që flet për viktimat e komunizmit në
Shqipëri. Megjithëse që në fillim të shkrimit, Zoti Majko shpreh qartë dyshimin
e tij nëse ai është personi i përshtatshëm që duhet të flasë për këtë çeshtje,
pasi thekson të kaluarën komuniste të familjes së tij, mua m'u duk një gjë pozitive
që më në fund, një politikan i njohur si Pandeli Majko, për më tepër një
ish-kryeministër i vendit dhe tani anëtar me influencë i kryesisë së Partisë
Socialiste të Shqipërisë merr guximin të flasë për herë të parë, për nevojën e
kujtimit të kundërshtarëve të regjimit komunist. Ai shkruan se "E ndiej detyrim
njerëzor për të folur për një "˜temë', që në fakt është një tragjedi. E kam
fjalën për varret e humbura të kundërshtarëve të regjimit komunist.''
Për më tepër, u kënaqa për këtë shkrim sepse në të kaluarën Zoti Majko dhe
kolegët e tij, për çuditëri kanë folur ashpër në lidhje me të ashtuquajturit
"kolaboracionistë'' dhe "surretër'', duke iu referuar viktimave të komunizmit
dhe pasardhësve të tyre. Zotin Majko e kam takuar disa herë, dhe sinqerisht, çdo
herë më ka lenë përshtypje të mirë, si njeri dhe si politikan i arsyeshëm, për
aq sa mund të gjykoja unë. Prandaj shpresova që duke lexuar artikullin në
fjalë, gjykimi im për Zotin Majko, si njeri i arsyes, do të vërtetohej. Por
duke vazhduar leximin e artikullit, dhe duke shpresuar se kishim të bëjmë me
një shfaqje të sinqertë të mendimeve të Zotit Majko mbi këtë "temë'', siç e
quan ai, filluan që në mendjen time të lindin pyetjet, pse e shkruan ai këtë
artikull tani, pas 20 e sa vjetësh tranzicion dhe pse dy tre muaj para festimit
të 100-vjetorit të pavarësisë, ai bën thirrje për të mos harruar
"konstandinët'' në këtë jubile kombëtar. Fatkeqsisht, pasi mbarova së lexuari
artikullin e Zotit Majko, erdha në përfundimin --kundër shpresës time për një
deklaratë pozitive-- se këjo nuk ishte një thirrje e sinqertë, por ka të bëjë
gjithçka me politikën e tanishme shqiptare. Ka të bëjë më shumë me kritikat,
vend a pa vend, të Zotit Majko ndaj përgatitjeve që po ndërmerr qeveria aktuale
për kujtimin e 100-vjetorit të pavarësisë. Si e tillë, deklarata e Zotit Majko
e humbë sinqeritetin e saj. Nuk është hera e parë që politika shqiptare në
përgjithësi i përdorë viktimat e komunizmit si një top futbolli, për interesa
të përkohëshme politike e partiake. Për këtë janë fajtorë të gjithë.
Ish-Presidenti
amerikan Xhorxh Bush duke folur gjatë inaugurimit të përmendores së Lirisë në
Uashington, kushtuar viktimave të komunizmit botëror, Qershor, 2007
Zotërinj të ndershëm, kujtimi i viktimave të komunizmit nuk ka të bëjë as me
Zogun as me Konstandinin, mund të thuhet madje as me 100-vjetorin e pavarësisë,
pasi kjo është një "temë'' që është dashur të debatohej e të diskutohej --
sinqerisht dhe publikisht -- shumë më heret, ashtu siç kanë bërë të gjitha
vendet ish-komuniste në Evropë, gjatë 20-vjetëve ç'prej rrëximit të komunizmit.
Kujtimi i viktimave të komunizmit ka të bëjë me ruajtjen e një historie
vuajtjesh, persekutimesh e vrasjesh të njerëzve të pafajshëm kryesisht të
ajkës së kombit shqiptar të asaj kohe -- vetëm e vetëm sepse siç thotë edhe
Zoti Majko në artikullin e tij, "u vranë pse mendonin ndryshe, apo edhe pse
luftuan që Shqipëria të ishte ndryshe''.
Më vjen keq të them por thirrja për ngritjen e një "Mur Kujtese, për të gjithë
ata që mendonin ndryshe'', nga ish-Kryeministri Majko, ndoshta me qëllim të
mirë, por nuk më duket e sinqertë për arsye të kohës në të cilën bëhet dhe nën
rrethanat politike të tanishme, duke marrë parasyshë marrëdhëniet
pozitë-opozitë. A mund të ngrihej një "˜'Mur'' i tillë mbrenda dy tre muajsh?
Monumenti
kushtuar viktimave të komunizmit bullgar, e në të cilin shkruhet "Përkuluni
para këtij Muri, bashkatdhetarë. Ky Mur përmban vuajtjet e popullit tonë. Këjo
përmendore është ngritur për bashkatdhetarët tanë, viktima të terrorit
komunist: për ata që humbën jetën, për ata që u zhdukën pa asnjë shënjë dhe për
ata që u dënuan dhe uvranë nga "gjyqet e popllulit''. Këtu kujtohen të
burgosurit e kampeve të përqendrimit, të burgosurit politikë, të internuarit,
të shtypurit politikë si edhe familjet fatkeqe dhe të afërmit e tyre....Ashtuqë
që e kaluara të mos përsëritet më!''
Megjithëkëtë, unë mund të jemë gabim në gjykimin tim ndaj sinqeritetit të Zotit
Majko dhe të gjithë politikanëve të tjerë shqiptarë, të të gjitha rrymave
politike në vend, që nga hera në here flasin për këtë "temë''. Por, në mungesë
të provave të sinqerta nga politika shqiptare e 20-vjetëve të fundit, në lidhje
me kujtimin e viktimave të komunizmit në Shqipëri, unë do të sugjeroja që
serioziteti në lidhje me ketë "temë'' të tregohet disi ndryshe, dhe jo vetëm me
deklarata, "˜'me botime dosierësh'' dhe me "˜'lajme protestash të përndjekurve
politikë''. Anë e mbanë Evropës ish-komuniste janë ndërtuar përmendore, janë
miratuar ligje, rezoluta dhe konventa ndërkombëtare në lidhje me krimet e
regjimeve komuniste, duke sjellur si rrjedhim njëfarë pajtimi shoqëror.
Parlamentet e shteteve të ndryshme, përfshirë edhe Parlamentin Evropian si edhe
Këshillin e Evropës, në shumë raste kanë deklaruar dhe kanë aprovuar ligje dhe
u kanë bërë thirrje shtetev ish-komuniste që të përballen me historinë e
ideologjisë komuniste si edhe me krimet e kësaj ideologjie totalitare kundër
njerëzimit. Këshilli i Evropës ka thënë se ri-shqyrtimi i historisë së pas
Luftës së dytë Botërore është i nevojshëm dhe i doesmosdoshëm, ashtuqë historia
të mos përsëritet.
Gjithashtu, Deklarata e Pragës e vitit 2008, "Mbi Nërgjegjen Evropiane dhe
Komunizmin", e nënshkruar nga një numër intelektualësh evropianë, përfshirë
edhe të ndjerin Vaclav Havel, u bën thirrje shteteve ish-komuniste të pranojnë
përgjegjësinë për krimet e bëra gjatë periudhës së komunizmit, dhe u kërkon
parlamenteve që të njohin krimet e komunizmit si krime kundër njerëzimit. Ndër
të tjera, Deklarata e Pragës gjtihashtu bën gjithashtu thirrje për një debat
efektiv e publik dhe thotë se shumë prej atyre që kanë kryer këto krime nuk
janë përballur me drejtësinë.
Artikulli e ka rëndësinë e vet pasi mund të jetë deklarata e parë e një
udhëheqsi të Partisë Socialiste në lidhje me ketë temë. Shpresoj që artikulli i
ish-Kryeministrit Majko mbi këtë "temë'' të shërbejë ndoshta për stimulimin e
një debati të sinqert e publik në radhët e Partisë Socialiste dhe më gjërë --
pasi mos-ndërgjegjëja dhe mos sinqeriteti ndajë një çështjeje kaq serioze siç
janë krimet e periudhës komuniste, jo vetëm në Shqipëri por në nivel kombëtar,
do të mbetet një barrë e rëndë për brezat e ardhëshëm.
Në fund të fundit, përmendoret dedikuar viktimave të komunizmit janë të
rëndësishme për kujtesën, por po të pyesnim viktimat e komunizmit, unë besoj se
ata do të ishin shumë më të interesuar në të vërteten dhe në nevojën për një
vlerësim të kësaj historie nga pikpamja morale, ligjore dhe politike, sepse
përsëri sipas Deklaratës së Pragës, pa "përcaktimin e së vërtetës dhe
rivendosjes së kujtesës, nuk ka as pajtim në shoqëri''.
Përmendorja e viktimav të komunizmit në Çeki
Përmendorja kushtuar viktimave të komunizmit në Estoni
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
