VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - NUK I VRASIN AS MILINGONAT dhe NJË HUTIN I ZI NATENga ADEM ZAPLLUZHA, dy tregime poetike nga libri â€œFjetëm njëqind shekujâ€

NUK I VRASIN AS MILINGONAT

   Miku im i fëmijërisë që hyri në këtë tregim ishte vetëm një numër, me gjasa e mbante numrin qelisë së burgut diku në ish Jugosllavi.
    Të gjithë e thërrisnin po me atë numër dhe një ditë prej ditësh iu mbush mendja numrin e qelisë ta shndërrojë në një tatuazh afër aktakuzës në pjesën e dukshme të kraharorit.
      Dhe e bëri ashtu siç deshi. Herë numri e përqeshte aktakuzën e herë aktakuza numrin, me gjasa xhelozonin njëri tjetrën.
     Muret e mykura të qelisë e dinin historinë e mikut tim më mirë se çdo kush.
       Ajo lagështi që më duket se buronte nga shpirti kryengritës i numrit shpeshherë ballafaqohej me ëndrrat ose me makthet e mbyllura nëpër muret e burgut famëkeq, në të cilin kishte vetëm pjesëtar të një mendimi.
       Do të ishte krejtësisht ndryshe sikurse kova e urinimit të kishte mësuar gjuhën e heshtjes.
      Këta njerëz që kanë dalë në anën tjetër të rrugës e mësuan kovën të mendoj si njeriu e jo si gardiani, edhe teneqeja e ndryshkur mendonte ndryshe për mysafirët që mbaheshin me dhunë gozhduar për lagështinë e mureve të burgut .
    Mikun tim e syrgjynosën diku në një burg tjetër, thonë se ai burg ishte i zi, më i zi se shpirti katran i atyre që e burgosën, e burgosën sepse e donte poezinë, e recitonte çdo varg të Fishtës , si për inati më lehtë mund të mësonte poezitë e poetëve të ndaluar.
Më duket se kjo ishte vetëm një gënjeshtër e pastër, pas kësaj gënjeshtre fshihej diçka shumë e madhe, jo poezia e Fishtës apo dikujt tjetër por Abetarja, ajo ishte shkaku i burgosjes së mikut tim.
      Më kujtohet kur thoshte: prej këtyre germave do mbjellim një kopsht që ka me ja kalua bukurisë së Parajsës.
      Kopsht në të cilën do hynë fëmijët tanë dhe do marrin frymë pak më ndryshe se sot.
      Atyre drurëve nëpër faqet e abetares do ua veshim nga një këmishë që ka ngjashmëri me gjakun tonë dhe shpirtin e zogjve krenar.
      Kështu që fëmijët që hynë në abetare nuk i vrasin më as milingonat, u përngjajnë engjëjve dhe krijesave të tjera mbinatyrore.
      Do të jenë krejtësisht ndryshe, do i harrojnë patërshanat e urrejtjes ndaj njëri tjetrit, krejtësisht ndryshe do mendojnë sepse do u përngjajnë gjetheve dhe gjelbërimit që i jep jetë tokës dhe njeriut, nga kjo abetare do lindin male njerëzish, që do jenë më të fortë se krenaria dhe më të qëndrueshme se sa është besa e jonë.
      Po ju them po që se u përngjajnë gjetheve në kopshtin e shenjtërisë së abetares, dhe po që se bëhen gjethe për ushqimin e krimbit të mëndafshit, kurrë më gjelbërimi nuk do të ndalet së pikuari, mbi këto fusha prej dunave të eshtrave stërgjyshore.

NJË HUTIN I ZI NATE

Ai qëndronte me shpinë të kthyer kah rruga, mbase rruga ia kishte kthye kaherë shpinën, kishte një hall të madh , shikonte se si bien gjethet e vjeshtës, në të njëjtën kohë paramendonte se si bie ai vet.
      Honi ishte sa i thellë po aq edhe i gjerë, i pakalueshëm, një mjegull i dendur rrinte mbi shpatullat e rrapit dhe shikonte kah një pikë e papërcaktuar, te një grumbull zogjsh.
    Këndej pari vijnë dhe ikin zogjtë, asnjë pëllumb i egër nuk ndalet të pi ujë , në shuplakat e rrudhura të lagjes.
    Ka kohë që ndryshoi moti, është vjeshtë kurse stinët këtu sa ora ndërrohen, nuk ka meteorolog aq të zot që mund ta di se kur përmirësohet ose ndryshon koha
            Mes kësaj kohe dhe rrugës dëgjohen ulërimat e lukunive, një copë mjegulle është ulur këmbëkryq në korije dhe u bënë freski zogjve që vuajnë nga sëmundja e tokës.
     Degët e akacies me një trishtim të paparë shikojnë fundosjen e ylberit ,mes përmes shpatullave të vrara të qiellit qëndron si sfinksi i egër një qen i tërbuar.
      Përtej çezmës së nuseve shtrihet lagja e evgjitëve ku qielli asnjëherë nuk i ndali uturimat, këtu nuk ndalen as piskamat e trishtuara të mallëngjimit...
     Një hutin i zi nate nuk e ndalë këngën e tij të mallëngjimit, mbi telat e ndryshkura të erës ende nuk kanë pushuar luhatjet e sandaleve të kuqe.
      Ne nuk mund të kuptojmë por këtu për çdo vit vijnë zogjtë dhe në mjegullat e dendura të bjeshkës i lëshojnë vezët duke u larguar në heshtje.
     Nuset e lagjes shumë mirë i njohin teket e zogjve , dhe pasi të largohen, pa hezituar me shporta të thurura enkas për vezët, shkojnë kah gryka e vashës, vetëm të premten në këtë fushë të paanë, këto vasha mund t'i ngjyrosin vezët e zogjve kur janë në fluturim e sipër.
     Pastaj pak më larg te lisat, atje,nën rrënjët e përgjumura të tokës takohen me strofujt e bubullimave sepse një legjendë thotë: kur ato vasha hynë në frymëmarrjen e gurit shndërrohen në zana të mira.
     Nëse i gjejnë ato vezë me siguri do mbesin shpatëzën dhe do lindin djem me këmishë , e kur lindin djemtë me këmishë nuk ka plumb që mund t'i shito.
     Kështu janë thurë dhe thuren këtu legjendat, nëpër çdo kohë dhe stinë vijnë e

shkojnë zogjtë shtegtarë, mëngjeset janë sa të afërta po aq edhe të largëta.
      Me qindra vite jemi duke pritur zërin e këndesit në këto maja malesh të bardha, më të bardha se sa bardhësia e fjalës që lind dhe vdes sa çel e mbyllë sytë.